Nieuws
Nieuwsbrief : Lees meer in de recenste nieuwsbrief van de K.O.K.W.
Klik hier voor de recenste Nieuwsbrief
| |
Kristof Van Remoortere : Topstukkendecreet Verzamelhandschrift rederijkerskamer De Goudbloem Sint-Niklaas
De minister van Cultuur besliste bij ministerieel besluit van 10 oktober 2013 om in het kader van het Topstukkendecreet het volgend roerend goed uit de collectie van de Kring voorlopig op te nemen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap:
Korte beschrijving
Verzamelhandschrift rederijkerskamer De Goudbloem Sint-Niklaas. Verzamelhandschrift met afschriften/17de eeuw. Inv. Nr. 269. Dit verzamelhandschrift omvat een reeks afschriften van toneelstukken en lofdichten daterend van de 17de eeuw. Het gaat om het repertorium van de rederijkerskamer De Goudbloem Sint-Niklaas. De Goudbloem Sint-Niklaas duikt voor het eerst op als De ‘Rethorisienen van Temssche ende Sente Niclaus’ in het kader van hun deelname aan de kermisommegang in Dendermonde in augustus 1529. De kamer werd op 10 februari 1537 gedoopt door De Fonteine uit Gent. In 1610 werd de kamer door De Fonteine als hoofdkamer van het Land van Waas erkend, waardoor ze recht kreeg nieuwe kamers in haar gebied te dopen. In 1611 doopte ze de kamers van Elversele en Nieuwkerken.
Motivatie
Dit verzamelhandschrift capteert het repertoire van een rederijkerskamer die niet tot een van de centrumsteden behoorde over een langere periode, en is dus waardevol voor het (lokale) collectieve geheugen. Het bevat bewerkingen van voornamelijk Antwerpse toneelstukken die ons iets vertellen over de receptie van dit werk in de provincies en kleinere kamers. Onder deze bewerkingen vinden we bovendien twee spelen van Ogier terug, een vooraanstaande Antwerpse rederijker en toneelschrijver. Het handschrift draagt dus ijkwaarde in de studie naar de receptie van rederijkersspelen uit de centrumsteden in de provincies in het algemeen, en de receptie van het werk van Ogier in het bijzonder.
Terug naar bovenaan de pagina |
Chris De Beer : Beste leden en sympatisanten van onze Kring
Beste leden en sympathisanten,
Verenigingen blijven 153 jaar bestaan, wanneer zij de moed hebben zichzelf steeds opnieuw uit te vinden. Als erfgoedorganisatie zijn wij goed geplaatst om in de archieven te snuisteren en te analyseren waarom de ene club er reeds na enkele jaren de brui aangeeft; terwijl anderen een geschiedenis van meer dan 100 jaar met zich meedragen. U weet het net zo goed als ik : biologisch en sociologisch is het quasi onmogelijk om meer dan 50 jaar lang met dezelfde mensen een organisatie te dragen. 'O tempora O mores' was een levensles die de wijze Romeinen reeds hadden begrepen. Het huidige bestuur heeft die boodschap ook goed begrepen. De multimedia beperkingen van het huidige logo waren een bron van ergernis voor het erg technisch en gedreven bestuur. We liepen tegen een muur wanneer onze partners ( en wijzelf ook ) vroegen naar een logo 'in hoge -resolutie'
De halfwas-beslissingen waren we beu. In samenwerking met de Erfgoedcel Waasland besloten we het roer om te gooien. Respect voor het verleden, ja natuurlijk; maar wel met een hedendaags sausje erover. De vereniging heeft een eerbiedwaardige leeftijd; de bestuursleden echter niet. Fabienne van Haelst van FABworks kwam als beste uit de bus om onze ideeën uit te werken, en die te veruitwendigen naar logo en huisstijl. Zij begeleidde ook vakkundig het bestuur en bekwam zo de tevredenheid van iedereen.
Het resultaat staat er, een nieuw logo en huisstijl, en als bestuur zijn wij unaniem tevreden. Jullie hopelijk ook ??
een tevreden voorzitter,
Chris De Beer
|
Ronny De Mulder : Getuigenverslag WO I
Naar aanleiding van de herdenking van de Groote Oorlog (WO I) tijdens de periode 2014-2018, een opmerkelijk getuigenverslag over de begindagen van de Groote Oorlog reeds vermeld in de Annalen KOKW (nr. 77). Zie dit opmerkelijk artikel hier
Terug naar bovenaan de pagina
Ronny De Mulder :Di gitalisering Affiches WO I en WO II
Een deel van de Affiches WO I en WO II, in het bezit van de K.O.K.W werden ter voorbereidingvan de herdening van de "Grootte Oorlog" (1914-1918) gedigitaliseerd. U kunt het resultaat op de website van de Erfgoedbank Waasland HIER raadplegen.
Herbert Smitz: De K.O.K.W op weg naar een nieuw Logo en huisstijl
De K.O.K.W. is al meer dan 150 jaar de behoeder van een Wase erfgoedtraditie, zit diep geworteld in het Waasland, bezit op velerlei vlak een rijke collectie, is raadpleegbaar door het grote publiek en de Kring heeft bijzondere expertise inzake cartografie en Mercator. De jaarlijkse uitgave van de Annalen is een spiegel van het materiële en immateriële bezit/kennis in het Waasland. Gedurende die meer dan 150 jaar behield de vereniging haar Logo en huisstijl.
Dit logo is niet langer een goede vertaling van het imago dat de K.O.K.W. nu wil uitstralen. Een eenvormige huisstijl en een verjongd logo om zijn doelgroepen te bereiken, drong zich op. Het moet de weergave zijn van:
- een moderne en geen oubollige vereniging
- een dynamisch collectief, niet nostalgisch maar fris en eigentijds, en dat bovendien van aanpakken weet
- een netwerk van en voor geïnteresseerden in Waas erfgoed
Twee bestuursleden, Ronny De Mulder en ikzelf, werden aangeduid om vanuit het bestuur de offerte voor een nieuw Logo en huisstijl voor te bereiden en op te volgen. Met de inhoudelijke hulp én een financiële subsidie van de Erfgoedcel Waasland werd in het voorjaar 2013 een offerte uitgeschreven. De kandidaten werden vervolgens door het bestuur beoordeeld op basis van hun ervaring en prijszetting. De ontwerpopdracht werd zodoende 5 mei toevertrouwd aan Fabienne van Haelst van ©Fabworks uit Belsele. Reeds op 8 juni 2013 kwam zij haar eerste voorstellen toelichten aan het bestuur van de Kring, voor de gelegenheid aangevuld met Ode De Zutter, coördinator van de Erfgoedcel Waasland.
Tot augustus 2013 wordt verder gewerkt aan deze opdracht. Omstreeks eind september 2013 zal de K.O.K.W zijn nieuwe huisstijl en logo in gebruik nemen. Vanaf dan wordt dit gebruikt voor de nieuwsbrieven, op deze website en natuurlijk zal Alain Debbaut dit laten prijken op de kaft van de ANNALEN. Voor verzamelaars, de 26ste buitengewone uitgave
van de Kring : MERCATOR Herdacht 1512-2012 welke half september 2013 zal verschijnen, wordt de laatste editie met het oude logo, op zichzelf al reden om het als verzamelstuk te verwerven.
Terug naar bovenaan de pagina
Sofie Buyse: De K.O.K.W leent een topstuk uit haar collectie uit aan het MAS
 |
De K.O.K.W leent een topstuk uit haar collectie uit aan het MAS in het raam van de tentoonstelling “Bonaparte aan de Schelde” van 23 maart tot 30 juni 2013: de Chappe-telegraaf.
De Chappe-telegraaf van de K.O.K.W werd op de kerktoren van Sint-Gillis-Waas geplaatst van 1809 tot 1810. De telegraaf werd gebruikt om snel berichten over grote afstanden door te geven. Het systeem van optische telegrafen bestond uit een keten van seintorens op onderlinge afstanden van 10 à 20 km. Op een toren bevond zich een seinpaal met armen, die in een bepaalde stand konden worden gezet.
Tijdens de Europese veroveringen van Napoleon werd de lijn Parijs - Rijsel via Brussel en Antwerpen doorgetrokken tot Amsterdam en de lijn die van Parijs naar het zuiden liep tot Venetië. De Chappe-telegraaf van Sint-Gillis-Waas maakt deel uit van de verbinding tissen Vlissingen en Anrwerpen. |
Betrokken Chappe-telegraaf werd door G Hoogesteeger bescheven in de ANNALEN 96 van 1993 van de K.O.K.W. (pagina 297-312) onder de titel "De telegraaf van Chappe op de verbinding Antwerpen-Vlissingen".
De tentoonstelling in het MAS is een unieke gelegenheid om de chappetelegraaf opgesteld te zien staan. Het object heeft zo een omvangrijke afmeting, dat het binnen de K.O.K.W. enkel in ontmantelde staat wordt bewaard.
Terug naar bovenaan de pagina
Herbert Smitz : K.O.K.W nu ook op Facebook en Twitter
 Sinds twee jaar bekwam de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas (K.O.K.W) een pagina op Wikipedia.
Een nobele onbekende van de KuLeuven bezorgde ons een vertaling derwijze dat ook onze Waalse en Franse vrienden kunnen kennis maken met de K.O.K.W. in hun eigen taal.
Le Cercle royal archéologique du Pays de Waes.
Sinds aanvang 2013 versterkt de K.O.K.W. zijn aanwezigheid op de sociale media via een eigen pagina op Facebookpagina en Twitterpagina.U kunt de Wikipedia pagina, de Facebook pagina en Twitter paginas 'bereiken via de home pagina van onze website www.kokw.be door te klikken op een van de drie icoontjes.
Via onze Facebook pagina bekomen we een nieuw uitstalraam, waar activiteiten of “evenementen” zoals Facebook dit noemt, zullen worden aangekondigd en fotoverslagen van deze naderhand op zullen verschijnen. Deze moderne vorm van communicatie moet de K.O.K.W. nog meer kenbaar maken vooral bij het jonger publiek geïnteresseerd in oudheidkunde en cartografie. Vind ons “leuk” en dan zien we hoeveel je belangstelling hebt in je K.O.K.W. Voor Facebook moet je geen eigen account aanmaken om de pagina te raadplegen.
Communicatie via Twitter geschiedt in beide richtingen. Wordt “volger” via een Twitter account en je krijgt bij elke K.O.K.W aankondiging automatisch een Twitter bericht over wat het bestuur en de K.O.K.W. van zin is de komende maanden. Via Twitter kan je ook met ons communiceren, uw mening kwijt of voorstellen uiten die de werking van de Kring kan onderbouwen.
De K.O.K.W. wil met zijn aanwezigheid op de sociale media zijn functie als erfgoedbewaarder, documentatie centrum en bijzondere bibliotheek nog meer uitstralen en nationaal en internationaal bekend maken.
U hebt alvast geen reden meer om onwetend te zijn over de AGENDA van de K.O.K.W.
Wij plannen nog dit jaar de digitale aanwezigheid van de K.O.K.W. te versterken via een You Tube videoclip over “De” Wase Oudheidkundige Vereniging sinds 1861.
Terug naar bovenaan de pagina
Ludo Hemelaer / Herbert Smitz : Planten linde in Rupelmonde
 |
Het Mercatorjaar 2012 werd in Rupelmonde afgesloten met een driedaags feest. Voor die gelegenheid schonk de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het land van Waas (K.O.K.W.) een blijvend aandenken aan de Mercatorstede.
Op 14 december 2012 om 20u werd aan de kaai van Rupelmonde, aan het kruispunt van de Oeverstraat en de Gelaagstraat - een lindeboom geplant. (Wie de plakette leest komt tot de vaststelling dat het planten voorzien was bij de aanvang van het Mercatorjaar, niet bij de sluiting, maar ja...). De boom staat symbool voor de vriendschap tussen alle Wase gemeenten.
Aansluitend werd het feest op het Mercatorplein geopend |
Terug naar bovenaan de pagina
Ludo Hemelaer : Hulde aan Mercator in Brussel
 |
 |
Borstbeeld van Mercator in het paleis der Academiën (links op de foto) |
Standbeeld van Mercator in het parkje aan de
Kleine Zavel |
Rollover foto's:, wijs met de muis op de foto
|
Op 11-12-2012 is door onze voorzitter en ondervoorzitter eerbetoon gebracht aan twee standbeelden van Mercator in Brussel. Enerzijds in het Paleis der Academien (Paleis van Willem I), anderzijds ter hoogte van de Kleine Zavel waar Mercator staat in aanwezigheid van een aantal bekendheden van dit land. Het is niet bekend of het volgende eerbetoon zal doorgaan bij het Sefton Park (Palm House) in Liverpool waar, Mercator eveneens een standbeeld heeft.
Terug naar bovenaan de pagina
Herbert Smitz: Onthulling borstbeelden Gerardus Mercator en Jan Van raemdonck
Op 2 december 2012 werd na de voorstelling van de Annalen 115 in de kapel van St Lucia, in het parkje achter het huis Janssens tijdens een striemende regen twee borstbeelden onthuld. Het ene van Gerardus Mercator welke gericht is naar het Mercatormuseum. Burgemeester A. Denert had de eer samen met deputé Peter Hertog en schepen P. Deckers en onze KOKW voorzitter het beeld te onthullen. Zij werden voorafgegaan door de onthulling van het borstbeeld van Jan Van Raemdonck, gericht naar het museumhuis Janssens. Schepen Lieve Van Daele, schepenen Lieven Dehandschutter en Jos Demeyer, en in aanwezigheid van de oud-voorzitter van de KOKW Alfred Van der Gucht namen die taak op zich.
Meer foto's
Terug naar bovenaan de pagina
Eddy Maes : Een merkwaardige , vergeten, herinneringsmedaille
uit 1877
Opruimen in het huis Janssens heeft soms zijn goeie kanten.
Bij het controleren van de kasten in de Vlaamse zaal van de
huis Janssens vonden we in een kast die op het eerste zicht
leeg scheen te zijn, in een hoekje een medaille met tot onze
grote verwondering, een buste van Gerard Mercator, en aangeboden aan de oudheidkundige kring van het Land van
Waas door de Rupelmondenaren.
In het verslag”over den toestand van den oudheidkundigen
kring van het Land van Waas gedurende het dienstjaar 1876-
1877”
lezen we naast de vermelding van de inrichting, in het
nieuwe stadhuis, van een zaal waar de verzamelingen van de
kring kunnen tentoongesteld worden, een verwijzing naar
het overhandigen van een bronzen medaille door de
gemeente Rupelmonde aan“den oudheidskundigen kring van
het Land van Waas”. Meer info en foto's
Terug naar bovenaan de pagina
Eddy Maes : K.O.K.W Restauratie 24 handschriftelijke kaarten (schenking A Van der . . . .............................................................................................................Gucht) : Kaarten getekend door landmeter Fransen)
. ..................................
..................... K.O.K.W. Restauratie Mercator Hondius Atlas 1613
In opdracht van de K.O.K.W werden 24 handschriftelijke kaarten, een schenking van Ere-voorzitter Alfred Van der Gucht, en in de 19 eeuw getekend door landmeter Fransen, gerestaureerd door Hannelore Mattheus (Antwerpen)
Deze restauratie omvatte:
- het weghalen van de eerdere herstellingen, wat veel omslachtiger en tijdrovender was dan ingeschat,
- nadat die eerdere herstellingen waren weggenomen, werd duidelijk hoe broos en fragiel de kaarten zijn, de scheuren waren heel hard en krulden zodat enkel plaatselijk behandelen, zonder extra vocht toe te dienen om het papier te laten relaxeren, zo goed als onmogelijk was.
Daarom werden de kaarten vochtig behandeld, maar dan was er weer het probleem van de aanwezige inktvraat. Als ze toch bevochtigd werden konden ze beter meteen gedoubleerd worden, wat efficiënter was dan elke vouw of scheur apart te behandelen. Dit gaf extra steun en stevigheid voor toekomstige manipulatie van de kaarten.
Dus werd besloten dat de kaarten:
- moesten gewassen worden (dat gaf ook het voordeel dat een deel van de herstellingen in het waterbad zouden loskomen, in plaats van de intensieve manuele afname)
- water heeft een zeer nadelige invloed op ijzergallusinkten, dus moest de inktvraat eveneens behandeld worden (inactiveren met fytaat en ontzuring met calcium-bicarbonaat)
- dat de kaarten moesten gedoubleerd worden, en
- dat de kaarten minimum 3 weken moesten drogen.
Hannelore Mattheus leverde hiermede zeer mooi werk!
Onze 24 gerestaureerde kaarten rusten nu in een mooie zuurvrije opbergdoos. Ze zijn beschikbaar voor een of ander project.
En dan is er nog de restauratie van een Mercator-Hondius Atlas van 1613……..een prachtige atlas met perkamenten omslag versierd met gouddruk en mooi ingekleurde kaarten. Meer info
Terug naar bovenaan de pagina
Herbert Smitz : KOKW Mercatorreis naar Duisburg : 31 maart 2012
De KOKW wil opnieuw aansluiten met een traditie van destijds, waarbij de leden van de Kring jaarlijks kunnen deelnemen aan een door de KOKW georganiseerde uitstap naar een of andere bijzonderheid die een gemeenschappelijk interesse waarborgt. Alvast vormde de Duisburgreis op 31 maart 2012 een geslaagde eerste vernieuwde aanzet tot deze traditie. In totaal 53 personen hebben deelgenomen aan dit bezoek, welke de schatkamer van het Kultur- und Stadthistorisches Museum Duisburg als centraal doel had. Onder de titel 500 Jahre GERHARD Mercator und der blaue Planet kon men kennismaken met een deel van de werken van Mercator die ongeveer 42 jaar tot 2 december 1594 in Duisburg geleefd heeft.
Omstreeks 13:00 uur werd de gehele groep in het Rathaus op de Burgplatz uitbundig door de Burgemeester Benno Lensdorf en zijn staf ontvangen en werden geschenken tussen de Stad Duisburg, de KOKW en de stad Sint-Niklaas uitgewisseld. Na de middag geschiedde onder begeleiding van een Duitstalige of Engelstalig gids, een 2 uur durende rondgang in de Altstadt. Hierbij kwamen we voorbij de Epitaph (gedenksteen) van Mercator in de Salvatorskirche en op de locatie waar hij zou gewoond hebben. Zum Abschhluss noch eine Kaffeepause mit einem Stückchen Kuchen in Der Kleinen Prinzen waar mensen met enige verstandelijke beperkingen dit vieruurtje voor ons perfect hadden voorbereid. De KOKW Duisburgreis die in Eersel (Nederland) met een avondmaal werd afgesloten, werd door onze Duitse gastheren als een met Preußische Pünktlichkeit gecatalogeerd. Een fotoverslag kunt u hier vinden.
Terug naar bovenaan de pagina
Ludo Hemelaer : K.O.K.W. digitaliseerde doopregisters Fort Liefkenshoek
Uitwisseling verloren gegane gegevens van de Nederlandse gemeenschap in Fort Liefkenshoek in de 17° eeuw
Op “vreselijke vrijdag” 17 mei 1940 werd Middelburg, dat verdedigd werd door de Fransen, door de Duitsers gebombardeerd. De balans van het bombardement kon worden opgemaakt. Middelburg telde een twintigtal doden. Dit dankzij het advies van burgemeester mr. dr. J. van Walré de Bordes aan de inwoners om de stad te ontruimen. De materiële schade was echter enorm. In totaal 573 panden (woonhuizen en bedrijven) plus 18 openbare gebouwen waren vernield waardoor 800 Middelburgers dakloos waren geworden.
Hierdoor zijn ook vele archiefstukken verloren gegaan. Zo ook de doopregisters van fort Liefkenshoek.
Voor de oorlog bracht ons vroeger bestuurslid E.H Jozef De Wilde een bezoek aan het Zeeuws Archief in Middelburg. Daar maakte hij een kopie van de doopregisters van Liefkenshoek voor de periode van 15/11/1622 tot 13/04/1764.
In het archief van de KOKW berust onder het nummer OKW A doos 116 map 1077 een schenking van E.H. Jozef De Wilde. Deze schenking is deze getypte kopie, waarvan de titel (zie foto) luidt :
“Copie autenticq van het doopregister der kerke te Liefkenshoek voor soo verre de selve uut de oude originele stucken is kunnen saam gebragt worden. Ingevolge de resolutie van den kerkenraad van Liefkenshoek van 15/09/1763 (….) door den schoolmeester alhier begonnen. Typoscript gemaakt door E. H. Jozef De Wilde uit origineel in het Rijksarchief te Middelburg.”
Door onze leden, de heer Paul Jacobs en mevrouw Mariet Van den Broeck (lid KOKW), werd een nauwkeurig word-document gemaakt van deze kopie, die de dopen toegankelijk maakt voor de periode tussen 1622 -1706. Tevens werd de originele kopie gescand door de heer Filip Vermeersch. Op die manier beschikken we uiteindelijk ook over een digitale versie. Deze scanversie werd ook bezorgd aan Professor emeritus Dr. J. M. G. Leune (Erasmus Universiteit Rotterdam), waarmee we een aangenaam contact mochten hebben, auteur van een eigen website over verschillende forten.
Klik hier voor het ingebrachte repertorium van Lillo-Liefkenshoek in de periode 1622-1706. Inmiddels heeft Prof. Leune ca. 14.000 namen kunnen verwerken door hiermede het register te vervolledigen tot de ganse periode 1585 -1786 (Fort Liefkenshoek: klik hier voor de geschiedenis vanaf de val van Antwerpen tot bijna de inname van Noordelijke Nederlanden door Frankrijk -Napoleon).
Het volledige repertorium betreffende de forten Lillo en Liefkenshoek is hier te vinden.
Terug naar bovenaan de pagina
Ludo Hemelaer : K.O.K.W. digitaliseert porseleinkaarten
Rond het midden van de 19de eeuw werd een procedé ontwikkeld om in kleur te drukken op geporseleind karton. Deze porseleinkaarten zijn vaak pareltjes van drukkunst. Omdat het materiaal schadelijk was voor de gezondheid verdween de druktechniek reeds rond 1870. Heel wat bedrijven en handelaars lieten dit fraaie drukwerk aanmaken om hun handel te bevorderen. Het is echt reclamedrukwerk.
De K.O.K.W. bezit heel wat porseleinkaarten. Om schade te voorkomen bij het raadplegen in de toekomst werden al deze porseleinkaarten ingescand en hiervan werd een inventaris gemaakt in Excel. De beschikbare velden zijn (indien beschikbaar): wie, adres, wat, lithograaf, plaats, gelegenheid, jaar, aantal.
De K.O.K.W. bezit 784 porseleinkaarten. 564 stuks hebben betrekking op Belgische gemeenten en bedrijven, 55 stuks op het buitenland en 57 stuks waarop enkel naam en beroep maar geen gemeente kan teruggevonden worden.
Het Excel-bestand kan in het Documentatiecentrum geraadpleegd worden.
Terug naar bovenaan de pagina
Chris De Beer: voorzitter van de K.O.K.W. : Verwelkoming
Beste leden en sympathisanten van onze Kring,
Eindelijk, eindelijk stapt onze eerbiedwaardige kring binnen in de 21ste eeuw.
Een moderne webstek stond al een tijdje op ons verlanglijstje. Nu kunnen we trots deze nieuwe boreling aan u voorstellen. Het is inderdaad de bedoeling dat de interactie met de leden, maar ook met de vele geïnteresseerden sterk verbeterd.
Vanaf vandaag zal men de vele inventarissen kunnen raadplegen, zodat een heleboel voorbereidend werk thuis kan gebeuren. Ook mededelingen, activiteiten, nieuwsbrieven, en specifieke interessante linken komen aan bod. Kortom, de webstek is een nieuw communicatiemiddel (en geen doel) voor de K.O.K.W.
Met dank aan de eerste webmeester van onze kring, de heer Herbert Smitz.
Veel plezier, en geniet er van.
Chris De Beer
Terug naar bovenaan de pagina |
